کد مطلب:33947 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:149

غرر الحکم و دررالکلم











تالیف «ناصح الدین ابوالفتح عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی» فاضل و دانشمند و محدث شیعه، در گذشته به سال 550 هجری.[1] وی از مشایخ «ابن شهرآشوب» در گذشته به سال 588 هجری، در روایت بوده است، چنانكه «ابن شهرآشوب» در مقدمه كتاب

[صفحه 105]

مناقب یاد آور شده است كه «آمدی» به من برای روایت غرر الحكم اجاره داده است.[2].

«آمدی» در مقدمه ی كتاب غرر الحكم درباره انگیزه ی تالیف و روش خود در این اثر گرانقدر می نویسد كه آنچه مرا به گرد آوری سخنان امیرمومنان (ع) برانگیخت، افتخاری است كه «ابوعثمان جاحظ» در جمع آوری صد كلمه از امیرمومنان (ع) نموده است و بسی مایه ی شگفتی است كه این مرد با اینكه علامه ی روزگار خویش و یگانه ی امثال و اقران بوده است و با وجود پیشی گرفتن وی در فنون و والایی اش در مراتب فهم و نزدیكی او به صدر اول و بهره مندی او از مراتب فضل و كمال، چگونه عظمت كلمات دیگر آن حضرت بر او مخفی مانده و از آن همه كلمات بی شمار بدین شمار اندك بسنده كرده است؟ و من با اینكه شایستگی این مقام را ندارم، بسیاری از كلمات آن حضرت را گرد آوردم، گرچه در برابر حكم و مواعظ و كلمات آن حضرت اندكی از بسیار و یكی از هزار است و آنها را به ترتیب حروف معجم مرتب ساختم و اسانید آنها را برای اختصار انداختم و آخر كلمات را هم چون ذوق و طبع مردمان متمایل به سجع بود و به گوش خوشتر است، مسجع قرار دادم و آن را غرر الحكم و دررالكلم نامیدم.[3].

«آمدی» با چنین انگیزه و روشی 11050 جمله ی كوتاه از سخنان حكمت آمیز امیرمومنان (ع) را گرد آورد كه پس از او پویسته مورد توجه و مراجعه و استفاده عالمان و محدثان و دوستداران كلام علی (ع) بوده است و آن را به نظم در آورده و به چند زبان ترجمه كرده اند و نیز بر آن شرحهای متعدد نگاشته اند.[4].


صفحه 105.








    1. عبدالله بن عیسی الاصفهانی الشهیر بالافندی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، تحقیق السید احمد الحسینی، الطبعه الاولی، مكتبه المرعشی النجفی، قم 1401 ق. ج 3، صص 284 -281، مستدرك الوسائل، ج 3، صص 492 -491، روضات الجنات، ج 5، صص 164 -162، الذریعه، ج 16، صص 39 -38.
    2. مناقب ابن شهرآشوب، ج 1، ص 12.
    3. جمال الدین محمد خوانساری، شرح غرر الحلكم و دررالكلم، با مقدمه و تصحیح و تعلیق میرجلال الدین حسینی ارموی، انتشارات دانشگاه تهران، 1360، ش. ج 1، صص 8 -7.
    4. مصادر نهج البلاغه، ج 1، صص 76 -75.